GS Trần Văn Nhung: việt nam nên học Singapore về dạy học tiếng Anh

Đề án "Dạy và học ngoại ngữ trong h-thốngt giáo dục quốc dân chu kỳ 2008-2020" đã gây tranh luận về việc chọn ngoại ngữ nào là trọng tâm. Ngày 24/9, VnExpress có cuộc phỏng vấn GS Trần Văn Nhung, người một trong những năm trước viết tâm thư gửi Bộ Chính trị yêu cầu phải có quyết sách trong dạy và học tiếng Anh.

- Từng là Thứ trưởng Giáo dục và đào tạo, ông đánh giá thế nào về việc dạy học tiếng Anh hiện nay?

GS. Trần Văn Nhung. Ảnh: H.P.

- Việc dạy học ngoại ngữ đại quát, tiếng Anh nói riêng trong nhà trường, câu lạc bộ, tâm điểm ngoại ngữ phải công nhận có tương đối nhiều quyết tâm. trình độ tiếng Anh của bạn trẻ đất nước việt nam qua thời gian khá hơn các. Có em học trong nước tuy thế liên tiếp, bền bỉ không ngừng và sáng tạo trong tự học nên nói tiếng Anh cự kỳ tốt. cơ hội để người Việt học tiếng Anh gia tăng khi có những công cụ k/thuật thông tin dữ liệu, truyền thông, người nước ngoài đến đất nước việt nam những, chưa tính đến liên tục có những hội nghị, hội thảo nói tiếng Anh.

Nhưng so sánh trình độ của học sinh, sinh viên và giới trẻ việt nam với người cùng lứa tuổi ở những nước khác, nhất là khu vực ASEAN, thì còn thấp hơn các. toàn bộ các nước ASEAN đều nói tiếng Anh, phổ cập trong công việc cũng tương tự như giao tiếp từng ngày.

- tại sao đưa tiếng Anh vào dạy và học đã lâu mà năng lực tiếng Anh của người Việt, đặc biệt là học trò, sinh viên vẫn còn kém?

- Tôi nghĩ thầy cô giáo, học sinh, sinh viên, nhà quản lý giáo dục, nhà trường đã có rất nhiều tìm mọi cách, tuy thế việc dạy, học và áp dụng tiếng Anh ở nước ta chưa trở thành chiến lược quốc gia. Cách đây hơn một trong nhiều năm, tôi từng viết bức tâm thư gửi Bộ Chính trị và Ban bí thư, đề nghị cần đưa việc này thành "quốc sách", biến tiếng Anh phát triển thành ngôn ngữ thứ 02 sau tiếng Việt, chứ ko đơn thuần chỉ là việc một ngoại ngữ. Cần có chỉ đạo cố hết sức từ bên trên xuống thì mới có thể dạy và học tốt được. Với quan điểm toàn cục, Bộ Chính trị, Quốc hội, chính phủ - nhà nước và Bộ GD & ĐT đã và đang chỉ đạo, định hướng hoạch định chiến lược ngoại ngữ cho sơn hà ta trong thời hội nhập quốc tế sâu rộng thời nay, cùng với đó có vai trò đ/biệt của tiếng Anh. Chỉ khi cả mạng lưới hệ thống chính trị và xã hội vào cuộc để định hướng và nhất trí ngành Giáo dục và đào tạo thì chiến lược này mới thành công.

Tiếng Anh cần được phổ cập ở mọi nơi, mọi tình huống, nơi nào có cơ hội thì tìm mọi cách bước từng bước dạy những môn học bằng tiếng Anh. những trường đh càng cần mau gọn và mạnh mẽ hơn thế nữa. Nếu chỉ xem nó là ngoại ngữ, ko gắn vào chuyên ngành, hiện tại thì tiếng Anh khó "sống" được. Cái khó nhất vẫn là giáo viên. mặc dù thế chúng mình vẫn phải mạnh dạn làm dần, thầy cô có thể vừa dạy vừa học thêm.

- Thế hệ của giáo sư gặp trở ngại gì lúc tiếp cận với tiếng Anh?

- Xin nêu một ví dụ, khoảng năm 1986-1987, khi dạy Giải tích toán học (Calculus) cho sinh viên năm trước tiên của Khoa Toán - Cơ - Tin học, Đại học tổng kết thủ đô hà nội (nay là Đại học Quốc gia Hà Nội), tôi đã thử nghiệm dạy bằng tiếng Anh. Thầy cũng còn kém tiếng Anh, trò còn bỡ ngỡ, nhưng tôi đã đi dần từ nhiều từ khóa/keywords và kết cấu ngữ pháp đơn thuần. Thầy trò vừa dạy vừa cùng nhau học. Sau ba tháng đã khá lên các và tôi phỏng sinh viên có muốn trở về học bằng tiếng Việt không, những em vẫn muốn vẫn sẽ thực hiện với tiếng Anh.

Thế hệ phía chúng tôi ngày trước gặp nhiều khó khăn, nhất là trong nhiều năm chiến tranh và bị cấm vận, học tiếng Nga ở việt nam đến 06 năm, tuy nhiên chỉ biết đọc sách Toán, nói sai trọng âm hết. lúc chuyển sang học tiếng Anh thì sách giáo khoa rất hiếm, có mỗi cuốn của thầy Vũ Tá Lâm, lại phải dùng sách giáo khoa của Nga và sách tra từ vựng Anh-Nga. rốt cục tiếng Anh là phương tiện thế kỷ thì không được học bài bản, còn các thứ tiếng khác dù được học có tổ chức thì rất ít lúc sử dụng đến. Thật lãng phí thời gian và sức lực.

Thế hệ trẻ lúc này thuận tiện - tiện lợi hơn, có Internet, sách báo, tivi, được giao tiếp với người nước ngoài..., nên nếu có đủ nghị lực, động lực và mục đích rõ rệt để tự học tiếng Anh thì sẽ tiến bộ nhanh. Thông minh, giỏi tiếng Anh hơn cha chú, thế hệ trẻ sẽ hiệp tác, đối chọi lành mạnh, hữu hiệu và công bình với "thiên hạ".

Theo GS Nhung, phải biến tiếng Anh phát triển thành ngôn ngữ thứ 2 chứ chẳng hề đơn thuần là một ngoại ngữ nữa. Ảnh: Giang Huy.

- Theo ông, giải pháp bước đột phá để nâng cao trình độ tiếng Anh cho người đất nước việt nam là gì?

- Hãy nhìn sang Singapore, sau năm 1965 khi tách ra thành một quốc đảo độc lập từ Malaysia, ông Lý Quang Diệu chỉ đạo BGD&ĐT nước này sử dụng luôn (copy) sách giáo khoa phổ thông của nước Anh cho nơi giảng dạy, nhất là so với nhiều môn khoa học - công nghệ tự nhiên, phương tiện kỹ thuật và kỹ thuật. Dù ông là người gốc Hoa và có người khuyên rằng nên đưa tiếng Hoa vào Singapore tuy nhiên Lý Quang Diệu không chấp nhận. Ông có ý kiến là tiếng Anh phải được bung ra trong nhà trường, giao tiếp trong sở bộ.

Trước sự phản đối kịch liệt của cộng đồng người gốc Hoa ở Singapore lúc quyết định dùng tiếng Anh là ngôn ngữ chính cống trong những nơi giảng dạy, ông Lý Quang Diệu nói: "Muốn chống lại thì hãy bước qua xác tôi". Lý Quang Diệu hiểu rõ một điều muốn thịnh vượng về kinh tế và vươn lên tầm cao áp giới để biến Singapore thành một quốc gia kỹ trị thì ko có con đường nào khác ngoài việc phải khiến cho con nít giỏi tiếng Anh thật sự, ngay từ bé khi bước chân vào nhà trường.

Trong lúc đó Malaysia lại chủ trương chính sách sử dụng tiếng Malay là chủ đạo. kết quả là rất nhiều học sinh, sinh viên nước này để ra nước ngoài, song song với đó có rất nhiều thanh thiếu niên con nhà giàu. Mỗi năm nước này bị chảy máu ngoại tệ những tỷ đôla Mỹ, chất lượng đại học đi xuống.

Cách đây ít năm, Thủ tướng Mahathir Mohamad lúc ấy đã rút ra bài học kinh nghiệm có giá về giáo dục và yêu cầu dân cư quay lại với tiếng Anh, mỗi người ông là người đi đầu. Tôi từng nghe ông chuyện trò bằng tiếng Anh rất trơn tru trong một giờ đồng hồ. Nói vậy để biết chỉ cần một quyết định lệch hướng có thể khiến nền giáo dục đi xuống, tiền và chất xám bị chảy ra nước ngoài.

Tôi thấy rằng đất nước việt nam nên học tập Singapore về dạy và học tiếng Anh. Việc sử dụng từ đâu sẽ khó cho cả thầy giáo và học trò, tuy vậy khó vẫn phải làm vì đó là cách nhanh nhất. Cố GS Bộ trưởng Tạ Quang Bửu từng nói: "Dạy ngoại ngữ giống như dạy bơi, cứ ném xuống ao. đó là cách nhanh nhất để biết bơi".

- cùng với tiếng Anh, Bộ giáo dục đưa những ngoại ngữ vào lộ trình xây dựng ngoại ngữ thứ 1. ý kiến của giáo sư cỡ nào?

- Vấn đề này đang được bàn đến những, UNESCO cũng khuyến khích nhiều nước không nên có sự "độc trị" của một ngoại ngữ, ngoài tiếng Anh nên học thêm những thứ tiếng khác, bởi mỗi ngoại ngữ như một cửa sổ giúp nhìn ra vườn hoa những hương sắc. Học các là tốt nhưng đừng lan man quá vì ngoại ngữ chỉ là công cụ cấp thiết. Còn tri thức tóm lại và nhiều kỹ năng đa chiều mới là điều quyết định giúp một người hội nhập quốc tế.

Điều cuối cùng, thi gì thì thi, học gì thì học, nhưng cần chú trọng ba môn Văn, Toán và Tiếng Anh. Vì Toán tạo khung tư duy logic, hệ thống cho mọi khoa học - công nghệ. văn học là nhân học, dạy cách ăn nói, dạy làm người và chung sống. Tiếng Anh để giao thiệp, k.doanh với thế giới hội nhập đầy thử thách thời nay.

Hoàng Phương thực hiện

>>Tâm thư của GS Trần Văn Nhung